พิธีทำขวัญนาค

การบายศรีสู่ขวัญนาคของชาวกูยนั้น นิยมทำเป็นคู่เพื่อความเป็นสิริมงคล โดย
จะจัดขึ้นในขึ้น ๑๓ ค่ำ ครั้นพอถึงวันขึ้น
๑๔ ค่ำ ซึ่งถือเป็นวันแห่นาค ทุกบ้านก็
จะให้นาคขึ้นช้างและแห่มารวมกันที่วัด
บ้านตากลาง ก่อนที่ทั้งหมดจะเคลื่อน
ขบวนแห่ไปที่ลำน้ำมูล บริเวณที่เรียกว่า
"ศาลเจ้าพ่อวังทะลุ" หรือเรียกในภาษากูย
ว่า "หญ่าจู๊" เพื่อไปทำพิธีขอขมาและบอกกล่าวต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวกูยเคารพนับถือ
นอกจากศาลเจ้าพ่อที่บริเวณวังทะลุแล้ว ยังมีอีก ๒ แห่งคือที่ท้ายหมู่บ้านและท้ายวัด

 

bullet ในการแห่ขบวนทั้งหมดไปยังบริเวณลำน้ำมูล คงจะคล้ายๆ กับประเพณีบวช
นาคที่หาดเสี้ยวของจังหวัดสุโขทัย และประเพณีบวชนาคของหมู่บ้านช้าง บ้าน
ตากลางนี้ ก็มีช้างเข้าร่วมขบวนนับร้อยเชือก ซึ่งนับได้ว่าเป็นขบวนแห่นาคที่
ยิ่งใหญ่และหาดูได้ยากยิ่งในทุกวันนี้

ขบวนแห่นาคไปศาลเจ้าพ่อวังทะลุ
ขบวนแห่นาคที่ยิ่งใหญ่ของชาวกูย เพื่อไปขอขมาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ศาลเจ้าพ่อวังทะลุ

 

แต่งองค์ทรงเครื่องทั้งนาคและช้าง ช้างแต่ละเชือกที่เข้า
ร่วมขบวนแห่นั้น
เจ้าของหรือควาญก็
ได้แต่งองค์ทรงเครื่อง
ไม่แพ้กับนาคที่นั่ง
อยู่บนเจ้าตัวเท่าได
นัก บางเชือกก็มีการ
เขียนคำเท่ๆ ไว้ตาม
ตัว ให้ผู้คนได้อ่าน
กันคลายเครียดด้วย
งานนี้ทั้งนาคทั้งช้าง
ต่างก็ไม่ยอมแพ้กัน
ในเรื่องความงาม

 

bullet เมื่อขบวนแห่มาถึงบริเวณวังทะลุแล้ว ก็จะมีการเซ่นผีปู่ตาและสิ่งศักดิ์สิทธิ์
ตามธรรมเนียมของชาวกูยโดยทั่วไป การเซ่นปู่ตานั้นจะเป็นในลักษณะของ
การเสี่ยงทายด้วย โดยการดึงคางไก่ที่ใช้ในพิธีออกมาดู ซึ่งเป็นความเชื่อเช่น
เดียวกับการเสี่ยงทายคางไก่ก่อนออกไปคล้องช้าง

 

พิธีขอขมาเจ้าพ่อวังทะลุ การเสี่ยงทายคางไก่ก่อนการบวชนี้ เพื่อ
ทำนายดูว่าจะมีเหตุการณ์อะไรที่เป็น
อุปสรรคต่อการบวชหรือไม่ สำหรับกระดูก
คางไก่ที่ใช้เสี่ยงทายนั้น จะมีลักษณะเป็น
๓ ง่าม และดูจากส่วนตรงกลางของกระดูก
ถ้ามีลักษณะปลายตรงก็จะบวชได้นาน
แต่ถ้าเอียงไปด้านใดด้านหนึ่งก็จะบวช
ได้ไม่นาน และถ้าปลายนั้นงองุ้มเข้าหา
คอ แสดงว่าจะมีอุปสรรคทำให้ไม่สามารถบวชได้ เมื่อพิธีทุกอย่างเสร็จสิ้นก็จะมีพิธี
อุปสมบทในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ ซึ่งตรงกับวันวิสาขบูชาของทุกปี...

หน้า1

หน้า 2

หน้า 3

สารบัญ


"ไปดู...งานบวชที่หมู่บ้านช้างสุรินทร์"
ลงพิมพ์ครั้งแรกในสโมสรศิลปวัฒนธรรมหนังสือ " ศิลปวัฒนธรรม"
ปีที่  ๑๕ ฉบับที่ ๑๒ เดือน ตุลาคม ๒๕๓๗ ปรับปรุงเพิ่มเติม ๓ มีนาคม ๒๕๔๓
โดย.จักรพงษ์   เจือจันทร์
๗๗๕/๑๑ ถ.สุขาภิบาล ๔  ต.ระแงง
อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์ ๓๒๑๑๐